Hayız nedir? Hamile kadın hayız olur mu?
Hayız, sözlükte “akmak” demektir. Günümüzde ay hali, ay başı gibi isimlerle bilinir.
Şer’an hayız kanı sağlık esnasında kadının rahminin iç taraflarından doğum ve hastalık söz konusu olmaksızın, belirli bir süre gelen kandır. Adeten bunun rengi siyaha çalar. Oldukça sıcak, ağrı ve ızdırap vericidir, kötü kokuludur.
Kur’an-ı Kerimde: “Sana hayız halinden sorarlar.” (Bakara 222) ayeti hayız konusunda delildir.
Diğer taraftan Buhari ve Müslim’de Hazreti Aişe (Radıyallahu anha) dan rivayet edildiğine göre Resulüllah’ın hayız haliyle ilgili olarak şöyle dediği zikredilmektedir:
“Bu şanı yüce Allah’ın Hazreti Adem’in kızlarına takdir ettiği bir haldir.”
Vakti. Kadının kameri sene hesabı ile yaklaşık dokuz yaşına girmesinden itibaren başlayıp yeis yaşına kadar devam eder. Şayet kadın bu yaştan önce veya sonra yine kan görecek olursa, bu ya bir bozuk kandır veya bir kanamadır. Kadın hayız kanı görmekle buluğa erip, artık ondan namaz, oruç ve buna benzer şer’i bütün yükümlülükleri yerine getirmesi istenir. Nitekim erkek çocuk da ihtilam olup meninin çıkmasıyla buluğa erer. Şayet ihtilam ve ay başı husule gelmeyecek olursa, on beş yaşının tamamlanması ile buluğ gerçekleşmiş olur.
Hanefilerin müftabih ve muhtar görüşüne göre, yeis yaşı elli beştir. Şayet kadın bu yaştan sonra fazla siyah veya koyu kırmızı birkan görecek olursa bu hayız kanı kabul edilir. Buna yeis yaşına ulaşmış olan bir kadının görmüş olduğu kan, siyah ve koyu kırmızı gibi halis bir kan olmadığı sürece, mezhebin zahirine göre istihaza kanı kabul edilir.
HAMİLE KADIN HAYIZ OLUR MU?
Hanefilere göre hamile olan, ay başı olmaz. Hanefilere göre, çocuğun büyük bir kısmının çıkmasından önce dahi olsa, durum yine böyledir. Delil şudur:
Peygamber Aleyhisselam evsatlılardan alınan esirler konusunda: “Hamile hiçbir kadınla doğum yapıncaya kadar ilişki kurulmaz. Hamile olmayan kadın ile de hayız oluncaya kadar ilişki kurulmasın.”(İmam-ı Ahmed, Ebu Davut)
Burada hayızın varlığı rahmin temizliğine (çocuk olmadığına9 bir işaret, bir alamet kabul edilmiştir. Bu da hamilelik ile birlikte hayız olamayacağının delilidir. Yine Peygamberimiz hayızlı iken hanımını boşayan ibni Ömer hakkında şöyle demiştir:
“Onu ya temiz iken veya hamile iken boşasın” (Kütüb-i Sittenin Buhrai hariç bütün kaynaklarında mevcuttur ve ayrıca Ahmed b. Hanbel ibni Ömerden rivayet etmiştir.) Burada da hamilelik hayız olmamanın bir alameti olarak kabul edilmiştir. İtekim temizlikte hayız olacağının alameti olarak değerlendirilmiştir. Diğer taraftan kadının hamile iken hayız olması mutat bir şey değildir. O halde hamile bir kadının göreceği kan, yeis yaşına ulaşmış kadının ki gibi hayız kanı olmaz. Tıp ve tecrube bu görüş üdesteklemektedir.
HAMİLE KADIN NAMAZ KILAMAZ MI?
İşte bu delillere göre hamile kadın, gördüğü kan sebebiyle namazı terk etmez. Çünkü bu bozuk bir kandır, hayız kanı değildir. Nitekim bu durumda oruç, itikaf ve tavaf gibi ibadetleri de terk etmez, kocasının kendisine yaklaşmasını engellemez. Çünkü kadın hayız değildir. Hamileliği süresi içerisinde kan görecek olursa, bu kanın kesileceği vakit, ihtilaftan kurtulması maksadıyla gusletmesi müstehaptır.
KANIN RENKLERİ
Adet günlerinde görülen hayız kanı fakihlerin ittifakı ile siyah, kırmızı, sarı veya siyah ile beyaz arasında bulanık bir renkte olur. Hayızdan sonra görülen sarı ve bulanık akıntı, hayız kanı değildir. Hayız kanının kesilmesi ancak halis beyaz rengin görülmesiyle bilinir. Bu da şöyle olur: Kadın temiz bir bez veya bir pamuk parçasını fercine, kanın eserinden her hangi bir şey kalıp kalmadığını anlamak için sokar ve onu inceleyerek durumu öğrenir.
Hanefilere göre hayız kanının renkleri altıdır: Siyahlık, kırmızılık, sarılık, bulanıklık, yeşilimtraklık ve toprak rengi. Hayız süresi içerisinde bu çeşit kanlardan birini gören kadın bunun hayız kandı olduğuna hükmeder. Ta ki, halis veyaz renk görene kadar. Bu ise ay başının bitimi esnasında bir çeşit sümüğe benzer akıntının gelmesi veya kadının kendi durumunu yoklamak için fercine sokmuş olduğu pamuğun beyaz olarak çıkması demektir. Pamuk her hangi bir renge bulaşmaksızın beyaz olarak çıktığı zaman, o takdirde kadın da temizlenmiş demektir.
Yeşilimtraklıkda bir çeşit bulanıklık demektir. Bu renk kadının rengini bozan bozuk bir gıda sebebiyle ay başı olan kadında görülür. Nitekim yeis yaşına gelmiş kadında yeşilimtraklıktan başka bir renk gelmez.
DELİLİ
Adet günleri içerisinde görülen böyle kanların ay başı kanı olduklarının delili, b renklerin Kur’an-ı Kerimin: “Sana hayız halinde çıkan kandan soru soruyorlar.” (Bakara 222) mealindeki nas ile sünnette varit olmuş bir takım haberlerin şumulüne girmesidir. Bu haberlerden birisi Hazreti Aişe’nin şu rivayetidir:
“Kadınlar kendisine ferclerine soktukları ay başı kanına bulaşmış srılık veya bulanıklık bulunan pamuk ve bez parçalarını gönderir, o da onlara alçı gibi açık beyaz görününceye kadar acele etmemeli haberini gönderirmiş”(İmam-ı Malik rivayet etmiştir)
Ay başından sonra görülen sarılık ve bulanıklığın adet aknı olmadığının delili ise, Ümmü Atiyye’den gelen şu rivayettir:
“Bizler temizlik halinden sonraki sarılık ve bulanıklığı bir hiç hükmünde kabul ederdik.” (Ebu Davud, Buhari, Hakim)