Kurban Edilecek Hayvanın Kaç Kişi İçin Yeterli Olacağı
Kurban için kaç ortak gereklidir.
kurban alırken ortakların belli olması
İbadet olan kurban çeşitleri
KURBAN EDİLECEK HAYVANIN KAÇ KİŞİ İÇİN YETERLİ OLACAĞI
Bir koyun veya keçi, ikikoyun kadar büyük de olsalar, ancak bir kişi adına kurban edilebilirler. Aslında deve ve sğırda bile ortaklığın olmaması kıyasa uygundur.
Çünkü burada ibadet: kan akıtmaktır. Bu ise cüzlere ayrılmayı kabul etmez. Zira bu bir kesimdir.
Ancak sığır ve devede ortaklığın caiz olduğu Rasulüllah (S.A.V.) den gelen rivayetler vasıtasıyla öğrenmiş bulunmaktayız.
Bu yüzden koyun ve keçi hakkında ki hüküm asıl kıyas üzere kalmıştır. Ortaklık caiz değildir.
Sığır ve devede ortaklığın caiz olduğuna dair Cabir (R.A.)
“Rasulüllah (S.A.V.)’le beraber Hudeybiye’de deveyi de yedi kişi adına, sığırı da yedi kişi adına kurban ettik.”
Bir deve be bir sığır da, yedi kişiden fazlası adına kurban edilemez. Ancak yedi kişi adına veya daha az kişiler adına kurban edilebilir. Çünkü bir sığır ve bir deve, yedi koyun mesabesindedir.
Yedi koyunu yedi kişi adına kurban etmek caizdir. Bu yedi kişi bir ev halkından olmasıyla iki ev halkından olması arasında bir fark yoktur. Sığır ve deve de böyledir.
Bazıları: sığır ile deve arasına ayırmışlar ve şöyle demişlerdir: sığır yedi kişiden fazlası adına kurban edilemez. Deveyse, on kişi adına kurban edilir.
Peygamber Efendimizi (S.A.V.) şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir.
“Deve, on kişi adına (kurban olarak) kifayet eder.”
Devenin kıymetçe sığırdan daha pahalı oluşu da, kıyas olarak burada devreye girebilir.
Biz Hanefiler bu görüşe şöyle cevap veririz: bu husustaki rivayetler ihtilaflı olduğundan ihtiyatlı olanı almak bizce vacibtir.
İhtiyat ise: bizim söylediğimizdendedir. Çünkü devenin yedi kişi adına kurban edilmesinin caiz olaması ittifaklı bir hükümdür daha fazla kişi adına kurban edilmesinde ise ihtilaf vardır.
Öyleyse ittifak edilen görüş ile amel etmek kesin olanla amel etmektir.
Deve ve sığırda yedi kişiden azının ortak olmasının caiz oluşunda hiçbir şüphe yoktur. Mesela: bir sığır veya bir devede iki kişi, üç kişi, dört kişi veya beş altı kişi de ortak olabilir.
Kurbanda niyet şarttır.
Kurban kesenin, kurbanına niyet etmesi şarttır. Çünkü niyetsiz kurban kifayet etmez. Zira hayvan kesimi bazen et için olur. Bazen ibadet için olur.
Niyetsiz yapılan hiçbir fiil, ibadet sayılmaz. Peygamber Efendimiz (S.A.V.)
“Niyeti olmayan için, hiçbir amel (sevabı) yoktur.”
Buradaki amelden murad, kurbettir. Yani Allah-u Teala’ya manen yaklaşmaktır, ibadettir. Kurbetin cihetleri vardır. Mesela:
İbadet olan kurban çeşitleri
- Haccı temettu yaşan kişinin keseceği kurbanın adı “Müta” dır.
- Kıran haccı yapanın kurbanının adı “Kıran” dır.
- Hac yoluna çıkan kişin, Kabe’ye gitmesini engelleyen bir durum ortaya çıkması halinde ihramdan çıkmak için harem bölgesinde kesilmek üzere gönderdiği kurbanın adı “İhsar”dır.
- İhramlı iken av hayvanı öldüren veya öldürülmesi delalet edenin kesmesi gereken ceza kurbanın adı “Cezau’s-sayd”dır.
- İhramlı iken saçlarını kesenin kurban kesme sebebi “Keffaretu’l halk”dır.
Adak, şükür ve akika kurbaları gibi bazı kurban çeşitleri sayacak olursak bu konuda örnekler çoğaltabiliriz.
Deve ve sığırda ortak olanlar, kurban ibadetine niyet etseler yahut kurbandan başka kurbetlere (ibadetlere) niyet etseler, onlara kifayet eder.
Mesela örnek : yedi ortaktan bir kurbanına diğeri av cezasına bir diğeri ihsar hedyine niyet etse hepsinin de kurbanları geçerli olur.
Kurban kesiminde ortaklardan biri gayri Müslim olsa kurban caiz olmaz.
Kurban kesiminde ortaklardan bir gayri müslüm (Yahudi – hristiyan ) olsa ete veya kendi dininde ibadete niyet etmiş bulunsa kurban caiz olmaz.
Çünkü kafirden ibadet tahakkuk etmez. O halde niyeti yok sayılır ve isteği et olarak değerlendirirlir. Müslümanın da ete niyet etmesi caiz değildir.
Ortaklardan biri, ölü adına kurban kesiyorsa bu caizdir.
Kurban kesilmeden ortaklardan birinin ölmesi
Yedi kişi bir deve de ortak olur, ortaklardan biri deveyi kesmeden ölür, varisleri de, o devedeki hisseyi ölen adına kesmeye razı olurlarsa “İstihsanen “ caiz olur kıyasa göre caiz olmaz.
Kıyasın vechi: ortaklardan biri ölünce, kesme işi ondan düşmüş olur. Varisin adına geçerli olmaz.
İstihsanın vechi: ölüm, ölenin Allah-u Teala’ya manen yaklaşmasını menetmez. Nitekim bir kimse ölü adına sadaka verebilir ve onun adına haccedebilir. Ölü adına Allah-u Tealaya manen yaklaşmak caizdir.
Sığır almadan önce ortakların belirlenmesi daha güzeldir.
Kurban için sığır satın alıp, sonra ona başkalarını ortak etmesi ve bunun istihsanen caiz olması zengin hakkındadır. Yani zengin bir sığır alır sonra da ona başkalarını ortak ederse caiz olur.
Bunda kerahat olsa da fetva budur. Çünkü kıyas ile istihsanın çalıştığı yerde, fetva, istihsana göre verilir.
Fakir bir kimse kurban bayramında kendi adına kurban etmek üzere bir sığır satın alırsa, ona başkalarını ortak yapması caiz değildir. Çünkü bu fakir, kurban için sığır satın almakla, onu kendine vacib kılmıştır.
Zenginin durumu hakkında mesayıh şöyle demiştir: zengin kimse sığırı kurban için satın aldıktan sonra, ona başkalarını ortak ederse, aldığı paraları tasadduk etmesi uygun olur.
Geçen senelerin kurbanına niyet etmek
Bir kimse kurban için bir sığır satın alsa (1/7) yedide birine bu senenin kurbanı için (6/7) yedide altısına da geçmiş senelerin kurbanları için niyet etse, bu senenin kurbanı olarak caiz olur.
Geçmiş senelerin kurbanı olarak caiz olmaz.
Bu kurban o sene vacib olan kurbana niyet edenden, vacib kurban yerine caiz olur. Geçen senenin kazası olan kurbana niyet edenden nafile olarak caiz olur, kazası yerine geçmez.
Kurban ile ilgili tüm konulara Cübbeli Ahmet Hocamızın Kurban Risalesinden ulaşabilirsiniz.
- Kurbanın hükmü
- Kurbanın çeşitleri
- Kurbanlık hayvanlar
- Hayvan kesmek hakkında
- Kurban edilecek hayvanın yaşı cinsi vasıfları