33. Beyt
Risale-i Kudsiyye 33. Beyt
“Degildir Zill-i Halik mümkinat bil.”
“Cü hadistir,bu söze etme gel kil,”
“Bu mevcudati Hak icad edip nil,”
“Sekri haldir diyen zill,pasi gel sil.”
“Sekir halden gecip Hakk`a gidelim,
Cemali ba kemale seyr idelim.”
“Degildir Zill-i Halik mümkinat bil.”
“Mümkinat (yaratilmislar),yaratanin zilli degildir.”
Zill-i Halik:Mevla`nin zilli yani mümkinat,Zat-i Pak-i Sübhaniyenin zilli degil belki Esma Ve Sifatin,zillinin zillidir.
Mümkinat:Mümkin`in cemidir.Mümkin:Varligi imkan dahilinde bulunan,var da olabilen,yok da olabilen,ALLAH-u Teala`dan baska herseydir.Kürsi,Ars,yerler,gökler,bütün canlilar,sonradan var olan hersey,mümkinata dahildir.Mümkint`a alem-i imkan da denir.
Zilli nasil anlayalim.Su odada isik görüyoruz.Bu isik disardaki isigin zillidir.Disardaki isik bulutlarin üstündeki isigin zillidir.Fakat bu kainat,ALLAH`in zilli degildir.Kisaca böyle anlayalim.
ALLAH-u Teala`in sayilamayacak kadar cok ismi vardir.
Mesela: (arp-Halik)Yaratici demektir.Bu ismin altinda ne kadar isim vardir.(Halikul esya)esyayi yaratici,(Halikul ebhar)denizleri yaratici,(Halikul sems) günesi yaratici,(Halikul kamer) ayi yaratici,(Halikul insan)insani yaratici,(Halikul melaiketi) melekleri yaratici,gibi.
Cenab-i Hak bir otu dahi yaratmasiyla isim alir.Bir adam kuyumculuk yapiyorsa,ona kuyumcu diyoruz.Bu kürsiyi yapan adami düsünelim.Onda kürsi yapma sanati vardi ve kürsi yapiyordu,ona kürsiyi yapti deriz.Kürsiyi nasil yapti?Adamin ruhunda kürsi yapma sanat vardi,o sanatla yapti.
Söyle ki,bu kürsinin malzemelerini aldi,zihnindeki surete uygun olarak tahtalari yonttu,sekil verdi.O suret o adamin zihninden kopup bu malzemelere mi kondu? Hayir.O sanattan bir suret aksetti,o sanat o adamin ruhunda mahfuzdur,eger o sanat kürsiye gecmis olsa bir daha baska kürsi yapamazdi.
Mevla Teala da bir cicegi yaratiyor.o cicegi yaratici isminin sureti o cicege aksediyor.Mevla Teala ademden bir miktar aliyor o ademe (yokluga) vucud sifatindan aksettiriyor,o,”Cicek yaratici”ismi yerinden kopmus olsaydi Mevla Teala Hazretleri daha baska cicekleri yaratamazdi.
Simdi o cicek Mevla`nin zillimi oldu?Hayir.Belki Mevlanin isminin zillidir,Mevlanin zilli degildir.Bu kadar anlayalim.Meraki olan arastirsin,incelesin.Sizler de misal verin.Kücük kiz cocuklari bez prcalarindan bebek yaparlar,halbuki henüz kendileri bebektir.O cocuklar kadar merakiniz olmazsa hic hoca olmazsiniz.ALLAH-u Teala o meraki hepimize ihsan etsin.
“Cü hadistir,bu söze etme gel kil,”
“Cünkü mümkinat hadistir,bu sözü(mümkinat ALLAH-u Teala`nin zilldir sözünü)söyleme.”
Hadis:Sonradan yaratilan,
Kil:Söz demektir.
Varliginin evveli olmayan ALLAH-u Teala Hazretlerine sonradan yaratilmis mümkinat nasil zill olur?
Hic bir seye muhtac olmadan ve kendi mahiyeti geregi haricte var olan yanlizca Zat-i Bari ve O`nun sekiz hakiki sifatidir.Ondan baskasi kim ve ne olursa olsun,Mevla Teala`nin var etmesiyle verdir.Mümkindir,yaratilmistir,yok iken meydana gelmistir.Yaratilmislarin hic biri yaraticinin gülgesi degildir.
“Bu mevcudati Hak icad edip nil,”
“Mevcudat,Mevla Teala`nin icadi ile vücuda nail oldu”
Mevcudat:Mahlukat,demektir.
Icad edici,yani yoktan var edici manasina,baslangic,Zat-i Ilahi`dir.
“Sekri haldir diyen zill,pasi gel sil.”
“Mümkinat Mevla Teala`nin zilldir diyen sekir halde demistir.Bu pasi sil.”
Yani mümkinat Mevla Teala`nin zilldir inancindaysan,bu,kalpte bir pastir,onu sil.
“Mümkinat Mevla Teala`nin zilldir” sözünü Seyh Muhyiddin Arabi (Kuddise Sirruhu) ve izinde gidenler söylemistir.
Tasavvuf büyüklerinden,sekirden kurtulmus olanlar,böyle sözlerin sekir sözü oldugunu bildirmislerdir.
Sekir hali ne demektir? Manevi sarhosluk demektir.Sarap icen bir insan sarhos olunca,Mesela:Duvara yaslaniyorum zanniyla bosluga dayanmaya kalkar düser.Ve bir takim asilsiz sözler sarfeder.
Bunun gibi,Mevla Teala`ya olan asklarinin fazlaligindan Hak yolcularindan da makamlarina göre bazi yanlis sözler sudur etmis olabilir.Mesela:Ebu Mansur-i Hallac`in “Enel Hak”sözü ve Ebu Yezid-i Bestami`nin: “Sübhani” sözü ve bunlar gibi sözler,bu kabildendir.
Bu büyükler bulunmus olduklari sekir halinde ALLAH-u Teala`dan baska hic bir sey görmeyince,bu sözleri söylemis “ALLAH-u Teala`dan baska hic bir sey yoktur” demek istemislerdir.
“Enel Hak” demek,”Ben yokum,ALLAH-u Teala vardir:”demektir.Kendini görmeyince var oldugunu bilmemistir.Yoksa kendini görüp,”Ben Hakk`im”dememistir.Böyle söylemek küfürdür.Var oldugunu bilmemek,yok oldugunu bilmek degildir.O zaman ki saskinlik halidir.Akil islemez,hic bir seye hüküm ve karar verecek halde degildir.
“Sübhani” sözü de,Hak Teala`yi tenzihtir.Kendini tenzih degildir.Cünkü bu hal,kendi varligini bilmemektedir,Böyle sekir halde olanlar,bulunduklari makamdan yukari makama cikarilirlarsa,böyle seyler söylemez ve haddi asmazlar.
“Sekir halden gecip Hakk`a gidelim,
Cemali ba kemale seyr idelim.”
Risale-i Kudsiyye Serhi Ve Izahi / Mahmut Ustaosmanoglu (Kuddise Sirruhu)